„Iż już Królestwo Polskie i wielkie Księstwo litewskie jest jedno nierozdzielne i nieróżne ciało, a także nieróżna, ale jedna a spólna Rzeczpospolita, która się z dwu państw i narodów w jeden lud zniosła i spoiła.”
Akt Unii Lubelskiej stanowi wyjątkowe świadectwo ustanowienia wspólnoty dwóch państw, w wyniku którego z Korony Polskiej
i Wielkiego Księstwa Litewskiego powstał nowy, trwały organizm państwowy pod nazwą Rzeczpospolita Obojga Narodów. Ten akt przenosił unię personalną na poziom unii realnych, wspólnego króla, ustanawiał także wspólny parlament, wspólną politykę zagraniczną, wspólną politykę obronną, wspólne wojsko i monetę.

Unia Lubelska została podpisana w Lublinie. W 1569 roku w mieście obradowały dwa sejmy: Królestwa Polskiego oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego. Obrady miały burzliwy przebieg i ciągnęły się przez wiele miesięcy. 1 marca większość delegacji z Litwy wyjechała z Lublina, bez pożegnania z królem Zygmuntem Augustem. To zdopingowało polską szlachtę do zintensyfikowania działań. Ostatecznie Litwini, którzy bali się utraty niezależności w efekcie unii, zdecydowali się jednak wrócić do rozmów.

Król Zygmunt August mieszkał na zamku w Lublinie, szlachta rozlokowała się po okolicznych dworach
i zajazdach, a Litwini obozowali w rejonie placu Litewskiego. Msza dziękczynna za podpisanie unii została odprawiona w kościele Dominikanów.

Ostateczny tekst aktu unii polsko-litewskiej wynegocjowano pod koniec czerwca, zaprzysiężenie przez senatorów i posłów polskich i litewskich nastąpiło 1 lipca, zatwierdzenie zaś przez króla 4 lipca 1569 roku.

Spisany w języku polskim na pergaminie dokument jest opatrzony 78 pieczęciami wiszącymi na 47 sznurach. Znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie.