Konfederacja została uchwalona przez sejm konwokacyjny

28 stycznia 1573 r. podczas bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta. Konfederacja warszawska była dokumentem wzniosłym

w założeniach. Od założeń do realizacji pozostaje jednak daleka droga. Boleśnie przekonali się o tym arianie, którzy negowali istnienie Trójcy Świętej. W końcu zostali wypędzeni z Rzeczpospolitej

w 1658 roku.

 

Zawierała ona gwarancje swobody wyznania w Rzeczypospolitej i zapewniała innowiercom wśród szlachty równouprawnienie z katolikami. Treść postanowień aktu konfederacji została następnie włączona do Artykułów Henrykowskich, które regulowały podstawy ustrojowe Rzeczypospolitej – tym samym wolność religijna stała się jednym z filarów ustroju Rzeczypospolitej, a jej przestrzeganie musiał zaprzysiąc każdy nowo wybrany władca.

Pozostają więc dwa pytania:

1) Z czym przede wszystkim kojarzy się konfederacja warszawska?

Mówiąc o konfederacji warszawskiej 1573 roku skupiamy się przede wszystkim na postanowieniach dotyczących zasad pokojowego współżycia „rozróżnionych w wierze chrześcijańskiej’’ 

 

2) Dlaczego przyjęto taki akt akurat wtedy, po śmierci ostatniego Jagiellona, Zygmunta Augusta?

Ponieważ senatorowie i szlachta różnowiercza uznali, że jest to dla nich już ostatni dzwonek, a jednocześnie wyjątkowo sprzyjająca sposobność do unormowania sytuacji prawnej swych wyznań.